Γράφει η Φιλόλογος Καζιόλα Σωτηρία

Το περιβάλλον αποτελεί τη ζωοποιό ενέργεια του ανθρώπου και του ικανοποιεί πληθώρα αναγκών. Παρόλη, όμως, την ανεκτίμητη προσφορά του, διαπιστώνουμε καθημερινά να θυσιάζεται στον βωμό της «ανάπτυξης», με απότοκο την αλλοίωση και την προοδευτική του εξαφάνιση.

Εύλογα, επομένως, εγείρεται το ερώτημα «Γιατί καταστρέφουμε το περιβάλλον;» Οι αιτίες ποικίλλουν.

Αρχικά, ο άνθρωπος αντιμετωπίζει ως αντίπαλό του τη φύση και το εκμεταλλεύεται. Η μετάβαση από την προβιομηχανική στη μεταβιομηχανική εποχή είναι γεγονός και μαζί με αυτήν την εξέλιξη άλλαξε κι ο άνθρωπος. Μεταλλάχθηκε σε κατακτητή και κάτοχο της γης, που με την κοντόφθαλμη νοοτροπία που τον διακρίνει προσπαθεί να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά του και να κορέσει την αλόγιστη μανία του για το κέρδος. Αδιαμφησβήτητα, ο άνθρωπος κατέστη ευάλωτος στους υλικούς πειρασμούς με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζει τη φύση ως άψυχη ύλη.

Ακόμα ένας παράγοντας καταστροφής της βιοποικιλότητας, είναι το γενικότερο χρησιμοθηρικό πνεύμα της εποχής μας, η απληστία κι ο καταναλωτισμός. Συγκεκριμένα, η ανάπτυξη του υλικοτεχνικού σε βάρος του ηθικοπνευματικού τομέα έχουν δημιουργήσει ένα νέο είδος ανθρώπου, που αποτιμά τα πάντα με βάση το προσωπικό του συμφέρον κι έτσι απομυζά τη φύση.

Φυσικά δε γίνεται να μην αναφερθεί ο αστικός τρόπος ζωής του ανθρώπου, ο οποίος τον απομάκρυνε, εξακοντίζοντας στο περιθώριο τη φύση. Η ποιότητα αντικαταστάθηκε από την ποσότητα, και στη θέση της πρώτης μπήκαν οι γρήγοροι ρυθμοί ζωής, ο νέος πολιτισμός της αφθονίας και της άνεσης. Απόρροια αυτού είναι να επιδοθεί ο σύγχρονος άνθρωπος στην απόλαυση των αγαθών αυτών αγνοώντας τις ολέθριες επιπτώσεις της συμπεριφοράς στο περιβάλλον.

Δικαιολογημένα θα μπορούσε κάποιος να εναποθέσει τις ελπίδες του για την άνοδο του βιοτικού επιπέδου και την απόκτηση περιβαλλοντικής συνείδησης στους ισχυρούς των κρατών. Κι όμως, η τακτική της σιωπηρής αποδοχής κι αδιαφορίας του μέσου πολίτη που συνδυάζεται με την άρνηση οικονομικής βοήθειας από τους ισχυρούς προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα, επιδεινώνει την κατάσταση. Η έλλειψη ενιαίας διεθνούς τακτικής για την προάσπιση του φυσικού περιβάλλοντος δίνει ευρύτατες διαστάσεις κι οξύνει το πρόβλημα.

Το φαινόμενο του υπερπληθυσμού συναποτελεί κι αυτό με τη σειρά του, μια από τις αιτίες του οικολογικού προβλήματος, μιας κι εξαντλούνται καθημερινά οι φυσικές πηγές διατροφής κι ενέργειας, στερώντας τη δυνατότητα συντήρησης του ανθρώπινου είδους. Ο συνδυασμός, μάλιστα, με τα πυρηνικά και βιομηχανικά δυστυχήματα, καθώς κι η όξυνση των πολεμικών συγκρούσεων μεταξύ των χωρών, πλήττουν το φυσικό περιβάλλον.

Αντί επιλόγου, ας μιλήσουν επιφανείς άνθρωποι του πνεύματος…

«Αγαπητές μελλοντικές γενιές: Δεχτείτε, παρακαλώ, τη συγγνώμη μας. Είχαμε γίνει τύφλα από το πετρέλαιο.» Kurt Vonnegut, 1922-2007, Αμερικανός συγγραφέας επιστ. Φαντασίας.

«Αν το κλίμα ήταν τράπεζα, θα το είχατε ήδη σώσει.»  Ούγκο Τσάβεζ, 1954-2013, Πρόεδρος της Βενεζουέλας  (στη σύνοδο της Κοπεγχάγης για την κλιματική αλλαγή, το 2009)

«Ό,τι θα στεκόταν άσχημα σ’ ένα κήπο, είναι όμορφο σε ένα βουνό.»  Βίκτωρ Ουγκώ, 1802-1885, Γάλλος συγγραφέας.

«Η ενεργειακή κρίση δεν έχει νόημα ως κρίση, και δεν είναι κρίση παρά μόνο σε σχέση με το σημερινό μοντέλο κοινωνίας. Είναι αυτή η κοινωνία που έχει ανάγκη κάθε χρόνο 10% περισσότερο πετρέλαιο ή ενέργεια για να μπορεί να εξακολουθεί να λειτουργεί».  Κορνήλιος Καστοριάδης, "Από την οικολογία στην αυτονομία", εκδόσεις Kέδρος, 1981, σελ. 29